Μια «χρυσή τομή» ανάμεσα στην απόφαση του ΣτΕ, η οποία μετουσιώθηκε στο Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου Περιβάλλοντος για την οριοθέτηση και τη δόμηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, αλλά και των ιδιοκτητών ακινήτων, οι οποίοι κοιμήθηκαν με οικόπεδα, αλλά ξύπνησαν… με χωράφια, αναζητεί το υπουργείο.
Το Προέδρικο Διάταγμα έχει προκαλέσει «θύελλα» αντιδράσεων σε πολλές περιοχές ανά την Ελλάδα, καθώς συρρικνώνει σημαντικά τα όρια ρίχνοντας ουσιαστικά στην εκτός σχεδίου περιοχή, ιδιοκτησίες, οι οποίες έως τώρα θεωρούνταν εντός των οικισμών και βεβαίως είχαν σαφώς μικρότερες απαιτήσεις οικοδομησιμότητας.
Πρακτικά το ΣτΕ έδειξε κόκκινη κάρτα στο υπουργείο, το οποίο επιχείρησε στο σχέδιο Π.Δ. το οποίο απέστειλε για έλεγχο να ενσωματώσει το σύνολο των ορίων των οικισμών που είχαν οριοθετήσει παλιά οι Νομάρχες συχνά «ξεχειλώνοντας» τα όρια ήδη από τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο επέστρεψε ως μη νόμιμο το σχέδιο στο υπουργείο με την αιτιολογία ότι οι Νομάρχες δεν είχαν αρμοδιότητα ή δικαιοδοσία να ενεργήσουν με αυτόν τον τρόπο.
Τι προβλέπει το νέο Προεδρικό Διάταγμα
Βάσει του Προεδρικού Διατάγματος για την οριοθέτηση των οικισμών προβλέπονται τρεις ζώνες. Η πρώτη ζώνη αναφέρεται στον παλιό πυρήνα, στους οικισμούς πριν το 1923, όπως προκύπτουν από αεροφωτογραφίες εγγύτερα στη χρονολογία αυτή και συνήθως του 1939 ή του 1945.
Από τις αεροφωτογραφίες του 1983 προκύπτει η δεύτερη ομαδοποίηση. Η ζώνη Β αφορά τον συνεκτικό πυρήνα μεταξύ 1923 – 1983 και η ζώνη Β΄1 αποτελεί ένα πιο διάσπαρτο πυρήνα, ο οποίος προκύπτει από τη δόμηση που έχει δημιουργηθεί μεταγενέστερα.
Το μεγάλο πρόβλημα προκύπτει από το 1983 και μετά και αφορά σε έναν τεράστιο αριθμό ιδιοκτησιών που βρέθηκαν σε μία γκρίζα ζώνη από τη μια στιγμή στην άλλη.
Πώς προέκυψε το πρόβλημα
Η οριοθέτηση οικισμού, σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ, πρέπει να γίνεται βάσει γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού και να εγκρίνεται με Προεδρικό Διάταγμα. Έτσι, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο με αποφάσεις του ακύρωσε επεκτάσεις οικισμών που είχαν καθοριστεί αυθαίρετα με αποφάσεις νομαρχών ή άλλων οργάνων ήδη από τη δεκαετία του 1980 και ζητούσε επαρκή τεκμηρίωση για κάθε νέα πολεοδόμηση. Με την 56/2017 απόφασή του ακυρώθηκαν τα όρια οικισμών στο Δήμο Ρεθύμνου, με την 1268/ 2019 τα όρια οικισμών του Πηλίου. Έτσι, οι συγκεκριμένοι οικισμοί βρίσκονται σε πολεοδομική «καραντίνα» και δεν μπορεί να εκδοθεί καμία οικοδομική άδεια.
Ακολούθησε η απόφαση 164/2022 που ακύρωσε τις επεκτάσεις των οικισμών στην Πάρο με το σκεπτικό ότι δεν μπορούν να βασίζονται στις οικιστικές πιέσεις ή στη ζήτηση για παραθεριστική κατοικία, αλλά πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη φέρουσα ικανότητα του νησιού. Με βάση την παγιωμένη νομολογία του ΣτΕ, τίθενται σε αμφισβήτηση οικισμοί ανά τη χώρα που είχαν θεσμοθετηθεί με μη αποδεκτό τρόπο.
Παπασταύρου για κανόνες δόμησης: Όλοι οι οικισμοί κάτω από 2.000 κατοίκους αποκτούν ασφάλεια με το Προεδρικό Διάταγμα
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, μίλησε χθες στην ΕΡΤ για τις αλλαγές στους κανόνες δόμησης, τονίζοντας ότι το Προεδρικό Διάταγμα «δεν βάζει στον αέρα τους οικισμούς, αλλά διορθώνει μια εκκρεμότητα δεκαετιών».
Ο κ. Παπασταύρου ανέφερε:
«Η Πολιτεία μεριμνά και φροντίζει την ιδιοκτησία κάθε Ελληνίδα και Έλληνα μέσα στα πλαίσια της νομιμότητας. Η αλήθεια είναι από το 1985 για τους 10.000 οικισμούς με κάτω από 2.000 κατοίκους η οριοθέτησή τους γινόταν από το Νομάρχη. Το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2005, καθώς και το 2017 και το 2019 είπε ότι αυτή η οριοθέτηση από τον Νομάρχη που γινόταν όλες αυτές τις δεκαετίες δεν ήταν σωστή, ότι ο Νομάρχης ήταν αναρμόδιος και ότι τα κριτήρια με τα οποία έκανε την οριοθέτηση δεν ήταν μεθοδολογικά σωστά. Το αποτέλεσμα ήταν να ακυρώσει την οριοθέτηση οικισμών στην Κρήτη, στο Πήλιο και έτσι εν δυνάμει έθεσε σε κίνδυνο την οριοθέτηση όλων αυτών των οικισμών».
Στη συνέχεια πρόσθεσε:
«Άρα το Προεδρικό Διάταγμα που προετοίμασε ο προκάτοχός μου δεν βάζει στον αέρα τους οικισμούς, αλλά κάνει ακριβώς το αντίθετο. Διορθώνει μια εκκρεμότητα δεκαετιών. Το Προεδρικό Διάταγμα μπαίνει σε τάξη. Η πραγματικότητα είναι ότι όλοι οι οικισμοί οι οποίοι είναι κάτω από 2.000 κατοίκους, με το Προεδρικό Διάταγμα αποκτούν ασφάλεια και βεβαιότητα. Πράγματι υπάρχει μια απομακρυσμένη ζώνη, όπου το Συμβούλιο της Επικρατείας ήρθε και είπε ότι αυτή ήταν μια ακραία οριοθέτηση του Νομάρχη και δεν τη δέχθηκε. Όμως η Πολιτεία με επιστημονικά κριτήρια, σεβόμενη την απόφαση του ΣτΕ μελετά νομοθετική ρύθμιση που στα ακίνητα τα οποία έχουν γεωγραφική οικιστική σχέση με τον οικισμό θα προσπαθήσει να τα ενσωματώσει».
